Marian Strażyc

Marian  Strażyc,  podpułkownik  dyplomowany  Wojska  Polskiego, odznaczony  Krzyżem srebrnym  orderu  Virtuti  Militari nr  12 778  za  wojnę  1939 – 1945.

Brat rodzony Kamila Tadeusza Strażyca TU  i brat stryjeczny Michała Strażyca TU

Marian Strażyc urodził  się  21  stycznia  w  Dańczypolu, jako  syn  Bronisława  i  Marii Jadwigi  z  Dębowskich.  Naukę  z  zakresu  szkoły  powszechnej  pobierał  w  domu.  Szkołę  Średnią  Handlową  ukończył  w  Radomiu  w  1912  roku,  a  następnie  studiował  w  szkole  kupieckiej  w  Kiszyniowie  i  w  Kijowie.

Przebieg służby wojskowej

Po  wybuchu  I  wojny  światowej  w  1914  roku  wstępuje  do  Konstantynowskiej  Wojskowej  Szkoły  w  Kijowie.

W  latach  1915 – 1917  przebywa  na  froncie  jako  dowódca  kompanii  piechoty  i  CKM.

W  roku  1915  zostaje  ranny i  przebywa  przez  pewien  czas  w  szpitalu.

Pod  koniec  1917  roku  służył  w  I  Korpusie  Polskim w  stopniu  porucznika.

Po  rozwiązaniu  I  korpusu  wyjechał  do  Warszawy.

W sierpniu  1920  roku, w  walkach  nad  Styrem, podczas  wojny  polsko – bolszewickiej,  został  ciężko  ranny.

Po ukończeniu Kursu Wyższej Szkoły Wojennej uzyskał w 1924 roku Dyplom Oficera Sztabu Generalnego.

W  tym  samym  roku  został mianowany  majorem  Wojska Polskiego.

W  latach  1924 – 1930  pracował  w  Oddziale  III  Sztabu  Generalnego.

Od 16 października 1931  roku  zastępca  dowódcy 3 pułku  pancernego.

Do1934 roku roku zastępca dowódcy pułku pancernego w Twierdzy Modlin.

Od 7 czerwca 1934 do 20 kwietnia 1938  dowódca 2 baonu pancernego w Żurawicy i wykładowca w Wyższej Szkole Wojennej.

27 VI 1935 awansował  do stopnia podpułkownika.

Był w komitecie redakcyjnym Przeglądu wojskowo-technicznego (miesięcznik wyd. przez dowództwo saperów, wojsk łączności i broni pancernej).

Do 24 lipca 1939 kierownik Katedry Broni Pancernej Wyższej Szkoły Wojennej.

24 lipca 1939 roku dostał skierowanie na stanowisko dowódcy 12 pułku piechoty Ziemi Wadowickiej, 6  Dywizji  Piechoty,  III  baonu  w  Krakowie.  Do pułku wstawił się w 20 sierpnia.

Od  1  września  1939  roku na  froncie.

18 września 1939  12 pułk piechoty znalazł się w okrążeniu w lesie Susiec.

W związku z trudną sytuacją wykrwawionego pułku, mającego wyruszyć w pierwszej linii natarcia, dowódca podpułkownik dyplomowany Marian Strażyc zdecydował się ukryć sztandar pułku w zabudowaniach nadleśnictwa Susiec, w obecności leśniczego Pożerskiego, adiutanta pułku kapitana Adama Dyra, chorążego A. Lenkowicza. Po wojnie poszukiwano miejsca ukrycia sztandaru, pomógł w tym były dowódca III batalionu 12 pp Roman Wart. Przebywający w oflagu VII A w Murnau ppłk Strażyc przed śmiercią przekazał mu informację o miejscu ukrycia sztandaru. Grot sztandaru odnaleziono w 1959 roku, a sztandar w 1962. Sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

20 września 1939 roku, po ciężkich walkach w okolicach Narola, ostatni dowódca 12 pułku piechoty podpułkownik dyplomowany Marian Strażyc wraz z całą 6 Dywizją Piechoty dostał się do niewoli. Propozycję kapitulacji złożyli Niemcy, a polskie dowództwo przyjęło ją. Kilku oficerów – między innymi ppłk Strażyc – wypowiedziało się za prowadzeniem walki do końca. W głosowaniu na 28 oficerów 22 było za kapitulacją.

Zmarł  bezpotomnie 30  grudnia  1943  roku  w  obozie  oficerskim  O. Freysing  w  Niemczech, w wieku 50 lat. Został pochowany na przyszpitalnym cmentarzu. Po likwidacji cmentarza w 1985 roku szczątki pochowanych tam oficerów zostały przeniesione na cmentarz wojenny w Neumarkt in der Oberpfalz. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik z tablicą upamiętniającą polskich oficerów, którzy zmarli w tamtejszym lazarecie. Alfabetycznie, drugi od dołu: ppłk Marian Strażyc ur. 21.01.1894 zm. 30.12.1943.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem srebrnym  orderu  Virtuti  Militari nr 12 778  za  wojnę  1939 – 1945.

Życie prywatne

25  sierpnia  1929  rok  ożenił  się  z  Olgą  Krzyżanowską – Wańkowicz.  Ślub  odbył  się  w  Toruniu. Panna  młoda  była  z  zawodu  prawnikiem. Żona Mariana Strażyca –  Olga zmarła 18 sierpnia 1974 roku.

Bibliografia

Wspomnienia Stanisława Strażyca i jego siostry Ireny Szanser

Dokumenty i zdjęcia z archiwum domowego Stanisława Strażyca

Korespondencja Michała Strażyca

Centralne Archiwum Wojskowe (CAW) – Marian Strażyc

https://pl.wikipedia.org/wiki/3_Pu%C5%82k_Pancerny_(II_RP)

http://wadoviana.eu/wp-content/uploads/2020/04/Honor_pulku.pdf

Zdjęcie grupowe Korpusu podoficerskiego 2 Batalionu Pancernego w Żurawicy – z dowódcą Baonu ppułk. Marianem Strażycem. Zdjęcie wykonano z okazji odejścia pierwszego zastępcy dowódcy – mjra Karola Krzyżanowskiego na stanowisko dowódcy 4 Baonu Pancernego w dniu 20 marca 1938 roku. W pierwszym rzędzie czwarty od lewej mjr Wierzbicki, piąty od lewej mjr Karol Krzyżanowski, szósty od lewej ppłk. Marian Strażyc.