Rejs statkiem do Tyńca

by Jolanta Strażyc

Rejs z Krakowa do zabytkowego Opactwa oo. Benedyktynów w Tyńcu, to pięciogodzinna wycieczka, podczas której można poznać Kraków z perspektywy rzeki Wisły. Podczas tej niecodziennej wycieczki można zobaczyć między innymi: Salwator, Klasztor Sióstr Norbertanek, Kopiec Kościuszki, Dom Karola Wojtyły, Willę Adolfa Szyszko – Bohusza, historyczne krakowskie wodociągi, Zamek w Przegorzałach, Kościół oo. Kamedułów na Bielanach i Stopień Wodny Kościuszko…

Klasztor Sióstr Norbertanek z barokowym kościołem św. Augustyna i św. Jana Chrzciciela

Salwator  – dawna stolica krakowskich flisaków, zwanych włóczkami.  Według znanej krakowskiej legendy, zwierzynieccy włóczkowie obronili w 1287 roku Kraków przed Tatarami…

Powoli zbliżamy się do Bielańsko – Tynieckiego Parku Krajobrazowego…

Wkrótce ukaże się nam las łęgowy w Przegorzałach – naturalna nadwiślańska „dżungla”, oaza dla ponad pięćdziesięciu gatunków ptaków.

Zamek w Przegorzałach, stylizowany na nadreńską budowlę z okresu romantyzmu…

Klasztor oo. Kamedułów na Bielanach usytuowany jest na wzgórzu zwanym Srebrną Górą…

Wisła stanowi ważny korytarz ekologiczny dla chroniących się w przybrzeżnych zaroślach ptaków…

Przejście przez Śluzę Kościuszko

Ostatni fragment wycieczki. Tuż za zakrętem ukaże się nam Opactwo Benedyktynów w Tyńcu.

Romańskie Opactwo Benedyktynów w Tyńcu powstało w pierwszej połowie XI wieku. Do dziś trwają spory co do fundatora opactwa. Niektórzy historycy twierdzą, że był to Bolesław Śmiały, według innych Kazimierz Odnowiciel. Na przełomie XI i XII wieku, na wapiennej skale, powstał zespół romańskich budowli: trójnawowa bazylika i zabudowania klasztorne. Około 1124 roku legat papieski, kardynał Idzi z Tuskulum, konsekrował kościół i wystawił dokument potwierdzający posiadłości opactwa.

Począwszy od 1 połowy XI wieku, przez kolejne stulecia, tynieckie opactwo było ważnym ośrodkiem działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było również z ważnymi postaciami historycznymi oraz z istotnymi wydarzeniami politycznymi. Położone na granicy ówczesnego państwa polskiego, w bliskim sąsiedztwie Zamku Królewskiego, początkowo pełniło również funkcje obronne.

Klasztor tyniecki położony na skalistym i stromym wzgórzu, które obmywa przepływająca obok rzeka Wisła, ma murowany kościół klasztorny oraz murowane cele i zabudowania. Samo zaś wzgórze znakomicie zabezpieczone murami, wieżami i innymi obwarowaniami jest strzeżone ustawicznie i w nocy i w dzień. Piękny to klejnot ojczyzny, miejsce starożytne i silna twierdza przeciw zasadzkom wrogów, która także w dawniejszych czasach z powodu wyniosłości zawsze była miejscem obronnym (…) Jest tam również znaczny sad mający wiele bardzo płodnych drzew. Są również u stóp góry dwa ogrody, w których sieje się i sadzi kapustę i wiele innych potrzebnych do kuchni warzyw. A trzeci ogród, zasadzony wiśniami, ma wiele uli. (Jan Długosz, 1468)

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu i jego najbliższa okolica to ciekawe miejsce dla ludzi interesujących się sztuką, religią i historią sięgającą aż do początków państwa polskiego.

Opisy tynieckiego opactwa można znaleźć w literaturze. Oczami polskich pisarzy i poetów możemy oglądać Tyniec w różnych epokach. To właśnie w Tyńcu rozpoczyna się akcja powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza: (…) patrzyli ze zdumieniem na wspaniałe opactwo, na zębate mury biegnące wzdłuż skał nad urwiskiem, na gmachy stojące to na zboczach góry, to wewnątrz blanków, spiętrzone, wyniosłe i jaśniejące złotem od wschodzącego słońca.  W 1816 roku władze austriackie dokonały kasaty klasztoru. W 1831 roku opuszczone zabudowania strawił pożar. Stefan Żeromski w książce Wisła pisał: Gruzy Tyńca zadumane, prastare, a na stokroć starszych wzniesione popiołach, (…) czas, nędza i zapomnienie już ich bardziej zniweczyć nie mogą (…) dziurami okien, jak ślepe oczy , patrzą w nurt żywej wody (…) u stóp skały białej. W przewodnikach turystycznych z lat 30. XX wieku klasztor tyniecki opisywany był jako atrakcyjna romantyczna ruina. Tyniec jako miejsce wyjątkowe, magiczne i tajemnicze pojawia się również w legendach i podaniach ludowych. Klasztor w Tyńcu, dzięki swojemu malowniczemu położeniu „zagrał” również w wielu filmach – na przykład w Ogniem i mieczem jako twierdza Bar.

W 1939 roku zakonnicy powrócili do klasztoru i rozpoczęli odbudowę zniszczonych budynków…

W Muzeum Narodowym w Krakowie i w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa znajduje się kilkanaście obrazów i grafik (głównie XIX-wiecznych) stworzonych przez wybitnych polskich artystów. W tynieckim opactwie odbywają się często wystawy malarstwa, koncerty scholi i cykliczne wakacyjne Tynieckie Recitale Organowe. Jest tu również przyklasztorne muzeum (Muzeum Opactwa w Tyńcu), które posiada jedne z najcenniejszych zbiorów sakralnych w Polsce – między innymi Sakramentarz tyniecki z XI wieku i Antyfonarz Doroty Szreniawskiej z 1535 roku.

You may also like

5 komentarzy

Szeliga 2023-09-10 - 22:11

Piękne widoki 🙂

Reply
Marzena 2023-09-11 - 18:16

Bardzo ciekawie przedstawione 🙂

Reply
Anna W. 2023-09-11 - 21:32

Fajna wycieczka i ciekawy sposób na spędzenie wolnego czasu. Pozdrawiam serdecznie 🙂

Reply
Krystyna 2023-09-12 - 15:15

Bardzo fajna wycieczka. Tyle ładnych widoków i pogoda udana. Pozdrawiam 🙂

Reply
Oliwka 2023-09-12 - 21:37

Ciekawie to opisałaś, pokazałaś:) Pozdrawiam

Reply

Leave a Comment